میرمعصوم واعظ کابلی

---

میرمعصوم واعظ کابلی، معروف به حافظ جی از روحانیون شاعر و مبارز افغانستان در قرن سیزدهم هجری می‌باشد.

۱ - معرفی اجمالی

---

تاریخ تولد او معلوم نیست. پدرش میراحمد ملقب به «میرواعظ کابلی» از علمای برجسته اهل سنت افغانستان بود که در ۱۲۲۵ ق در کابل به قتل رسید. خاندان او (میرواعظ) احترام و نفوذ بسیاری در میان مردم داشتند.

۲ - مبارزه با انگیس

---

در حدود ۱۲۵۵ ق/ ۱۸۳۹ هنگامی که سپاه انگلیس به کمک شاه شجاع (۱۲۵۵-۱۲۵۷ق) قندهار و سپس غزنین را تسخیر کرد، میرمعصوم (برادر میرحاجی) که تا پیش از آن از حامیان شاه شجاع بود، همانند بسیاری دیگر از رهبران مذهبی و ملی دیگر، درصدد مخالفت و مقابله با او و انگلیسی‌ها برآمد. به دنبال آن عموم طبقات مردم از دهقان و پیشه ور، رعیت و فئودال و روحانی ولایات گوناگون، از جمله مردم کوهستان به رهبری میرمعصوم قیام کردند و یکی از شاهزادگان خاندان سدوزایی را به ریاست خود انتخاب کرده و به غزنین و کابل حمله ور شدند.

۳ - دستگیری و زندان

---

به دستور مکناتن، فرمانده سپاه انگلیس عده‌ای از رجال معروف، از جمله میرمعصوم و ملا رشیدخان در صفر ۱۲۵۶ ق/ آوریل ۱۸۴۰ دستگیر و در کابل زندانی شد اما ناگزیر پس از مدتی او را آزاد کردند.
مردم کوهستان که حکومت انگلیسی را نمی‌خواستند میرمعصوم را به نمایندگی خود برای صحبت با شاه شجاع نزد او فرستادند اما چون از حکومت مستقل او ناامید شدند، با انگلیسی‌ها جهاد کردند.

۴ - نجات هیأت انگلیسی

---

وی اندکی پیش از مرگ، به درخواست شاه شجاع، برای نجات یک هیات انگلیسی که ظاهرا جهت تحیق و اکتشاف به شمال کابل رفته و در پنجشیر در میان مردم آنجا به دام افتاده بودند، با مریدانش به پنجشیر رفت و انگلیسی‌ها را به سلامت به کابل رساند. در منظومه جنگنامه محمد غلام غلامی شرح نمایندگی میرمعصوم نزد شاه و ماموریت او در پنجشیر آمده است.

۵ - ویژگی‌های اخلاقی و علمی

---

واعظ کابلی مردی دانشمند بود و به فارسی شعر می‌گفت و مانند پدرش «واعظ» تخلص می‌کرد. وی دیوانی حاوی اشعار عرفانی داشته است. همچنین کتاب‌ها و رساله‌هایی در تصوف و علوم دینی تالیف کرد که بیشتر آنها در جنگ‌های افغانستان از میان رفت.

۶ - وفات

---

او در حدود ۱۲۵۶ ق و در گرماگرم نبرد ضد انگلیسی مردم افغانستان در استالف درگذشت.

۷ - پانویس

---